استاندارد ایمنی آسانسور و پله برقی با رویکرد مدیریت ایمنی ohsas 18001:2007
چکیده مقاله :
امروزه ایمنی یکی از ارکان جدایی ناپذیر حِرَف در صنایع گوناگون است. به نوعی که با تحقیقات فراوانی که بر روی این جزء از شغل صورت گرفته دریافته ایم که ایمنی امروزه تاثیر گذار بر ابعاد دیگر شغل ها و نتایج حاصل از آن است، از آن جمله می‌توان به کیفیت شغل، کیفیت زندگی کاری، رضایت فردی شخص از شغل، آینده شغل و دیگر موارد اشاره کرد.
امروزه متاسفانه تنها به عوامل فیزیکی و ارگونومیک خطرساز در محیط کار مواجه شده و این در حالی است که ایمنی از اجزاء دیگری نیز برخوردار است که این روزها کمتر به آن توجه می‌شود.
در این مقاله برانیم که به تشریح ایمنی و ابعاد مختلف آن پرداخته و ضمن تعریف حوادث توجه خواننده را به ابعاد گوناگون این مهم معطوف داریم تا در مقالات آتی به تشریح هر بعد از مفهوم ایمنی بپردازیم.
ابتدا لازم می‌دانیم که به تعریف جامع از واژه ایمنی پرداخته تا پس از آن بتوانیم با دید تجزیه گرانه ارکان این بخش مهم از وظیفه شغلی را شناخته و خطرات آن را بررسی کنیم.
تعریف ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطر، واژه (hazard) که در تعریف علمی ایمنی آمده است، در واقع شرایطی است که دارای پتانسیل رساندن آسیب به کارکنان، تجهیزات و ساختمان‌ها، از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده است.
در ایمنی صنعتی مسائلی که برای ایمن کردن محیط کار مورد توجه قرار می‌گیرند عبارتند از:
1.پیش گیری از حوادث
2.عوامل انسانی
3.طراحی و جانمایی دستگاه ها و تجهیزات
4.مدیریت و راهبری ایمن
5.آموزش
6.بازرسی و نظارت
1.پیش گیری از حوادث
اصولا هدف اصلی ایمنی در صنعت، پیش گیری از بروز حوادث در محیط کار و خسارات مالی و جانی ناشی از آنها است.
در ایمنی برای دستیابی به این هدف شیوه های گوناگونی به کارگرفته می‌شود.
از جمله مهم ترین این روش ها می‌توان به حفاظ گذاری دستگاه ها و ماشین آلات، حفاظت در مقابل آتش سوزی وانفجار، به کارگیری روش های درست انجام کار، آموزش نیروی کار، بازرسی ایمنی، طراحی و جانمایی مناسب و درست دستگاه ها و تجهیزات، وضع قوانین و مقررات مربوط به حفاظت و ایمنی انجام تحقیقات فنی، پزشکی و روانشناختی در محیط کار و تشکیل سازمان حفاظت فنی و ایمنی در کارگاه اشاره کرد.
2.عوامل انسانی
به طور کلی محیط کار از چهار جزء انسان، مواد، تجهیزات و محیط تشکیل شده است. برای موفقیت برنامه های ایمنی باید هر چهار جزء مورد توجه قرار گیرند و شاید بتوان گفت مهم ترین جزء از اجزاء یاد شده عامل انسانی در محیط کار است.
با توجه به اینکه انسان موجودی پیچیده بوده و عوامل محیطی، روانی و جسمانی بر روی رفتار او مستقیما اثر می‌گذارند به طور خلاصه می‌توان گفت که تجهیزات و مواد را می‌توان کنترل نمود و به حد ایمنی نسبتا کامل رساند، اما باید عامل انسانی در محیط کار را به سوی علاقه مندی بیشتر به پیش گیری از حوادث هدایت نمود.
3.طراحی و جانمایی دستگاه ها و تجهیزات
طراحی و جانمایی خوب به همان اندازه که از نظر تولید ضروری است، از دیدگاه حفاظت و تندرستی نیز لازم است. اصل مهم این است که باید در هنگام طراحی و جانمایی دستگاه ها و تجهیزات به مساله ایمنی و بهداشت توجه کرد و نه پس از پایان کار و استقرار دستگاه ها
4.مدیرت و راهبری ایمن
مدیریت، مسئول ایمنی و بهداشت کارکنان است. مدیریت ایمنی دستیابی به ایمنی را بر اساس موارد زیر جستجو می‌کند:
الف) توجه دقیق به خطرات(از دو جنبه ایمنی و بهداشت حرفه ای) در عملیات جاری و در طراحی عملیات آینده
ب) برگزاری آموزش کافی برای تمام کارکنان به گونه ای که قادر باشند خطرات شغلی را باز شناخته و از روش کار ایمن آگاه باشند.
ج) ملزم کردن کارکنان در تمام سطوح به توجه کامل به دستور العمل های ایمنی و بهداشتی
د) ایجاد یک نظام گزارش دهی مناسب و موثر برای حوادثی که در محیط کار اتفاق می‌افتد و بررسی و پیگیری پیامدهای آن ها
ه)برنامه ریزی بازرسی ایمنی از محیط کار و بازبینی تجهیزات مبارزه با حریق
و) فراهم نمودن مجاری ارتباطی با سایر قسمت های کارخانه و برگزاری جلسات کمیته حفاظت فنی کارخانه
5. آموزش
آموزش بهترین روش بهبود ایمنی و بازدهی نیروی کار است. در واقع بخش بزرگی از حوادث کاری مربوط به کارگرانی است که کم تجربه بوده و همچنین نمی‌دانند در معرض چه خطراتی قرار دارند.
برای برپا نمودن برنامه های آموزش بایستی به اصول زیر توجه کرد:
الف) تشویق و تقویت
ب) پر محتوا بودن برنامه
ج) تمرین
د) تکرار و تداوم
ه) تازگی موضوع
و) اطلاع از نتایج
6. بازرسی و نظارت ایمنی
هدف کلی بازرسی و بازدید های ایمنی شناخت شرایط ناایمن و عوامل خطرناک و زیان آور محیط کار، تحلیل آنها، چگونگی برطرف کردن آنها و سرانجام بالا بردن سطح ایمنی و بهداشت است.
در بازرسی ها سه مرحله شناسایی خطرات، طبقه بندی خطرات شناخته شده و ارائه راه حل و پیشنهاد هایی جهت کنترل خطر، به انجام می‌رسد.
همچنین بازرسی های ایمنی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
1.بازرسی عادی
2.بازرسی پس از حادثه
3.بازرسی ویژه
تعریف حادثه:
حادثه عبارت است از یک اتفاق پیش بینی نشده و خارج از انتظار که سبب صدمه و آسیب می‌گردد.
علل حوادث
به طور کلی حوادث ناشی از کار علت واحدی نداشته و معلول علل فنی – انسانی است.
1.علل مستقیم:
منظور از علل مستقیم عبارت است از عللی که در بوجود آمدن حادثه سهام اصلی را دارا بوده و به دو دسته اعمال ناایمن و شرایط ناایمن مستقیم می‌شوند.
1-1اعمال ناایمن (unsafe acts)
الف) توجه نکردن به علائم و هشدارهای ایمنی
ب) عدم استفاده از وسایل ایمنی
ج) انجام کارهای خطرناک مانند شوخی کردن در محیط کار
د) استفاده نکردن از امکانات موجود
ه) دخالت در کار دیگران
و) اشتباه بلند کردن بار
ز) کمک نگرفتن در بلند کردن بارهای سنگین
ح) پوشیدن لباس کار پاره و گشاد
ط) قرار دادن ابزار تیز و برنده در جیب لباس کار
1-2 شرایط ناایمن (unsafe condition)
الف) در دسترس نبودن وسایل ایمنی
ب) بی نظمی در کار
ج) برطرف نکردن شرایط خطرناک
د) عدم وجود وسایل سالم
ه) لغزنده بودن کف کارگاه
2. علل غیر مستقیم
این علل مستقیما سبب بوجود آوردن حادثه نمی‌گردد، بلکه وجود علل مستقیم شانس بوجود آمدن حادثه را بیشتر می‌کند.
سرپرستی کارگاه و شرایط روحی و روانی کارکنان و شرایط جسمانی کارکنان از عوامل غیر مستقیم بروز حادثه هستند.
در اینجا با توجه به عدم رویکرد صحیح به مقوله ایمنی که عمدتا ناشی از عدم شناخت عوامل زیان آور در محیط کار است که تمام این موارد موجب کاهش ایمنی آسانسور که شامل ایمنی کاربر و کارگران نصب است، می‌پردازیم.
علل زیان آور :
علل زیان آور در محیط کار به شش گروه عمده به صورت زیر تقسیم می‌شوند:
الف) عوامل فیزیکی زیان آور مانند صدا، ارتعاش، گرما، سرما، روشنایی، فشار، پرتوها و ...
ب) عوامل شیمیایی زیان آور مانند مواد شیمیایی سمی که برخی بیماری های و مسمومیت های شغلی را سبب می‌شود.
ج) عوامل زیست شناختی زیان آور شامل ویروس ها، باکتری ها، انگل ها و قارچ ها
د) عوامل ارگونومیک زیان آور مانند وضعیت نامطلوب بدنی در هنگام کار، وارد شدن فشار بیش از حد بر روی اندامی خاص،نبود تناسب جسمانی و روانی میان انسان و کار و ...
ه) عوامل روانی شامل: خستگی مفرط، تحمل مسئولیت بیش از حد، جلوگیری از ترقی، کار طولانی مدت در انزوا، اختلافات خانوادگی و ...
و) عوامل مکانیکی: به کلیه اعمال و شرایط غیر ایمن در محیط کار اطلاق می‌شود که موجب بروز حوادث ناشی از کار می‌شوند.
نتیجه گیری:
ما در این مقاله بر آن شدیم تا اثبات نماییم که مفهوم ایمنی به شکل عام و ایمنی آسانسور به شکل خاص مفهومی گسترده داشته و عوامل متفاوتی از زوایای گوناگون بر ایمنی آسانسور تاثیر گذارند.
عواملی که بسیار تاثیر گذار بوده اما به دلیل ماهیت ناملموس شان به آنها پرداخته نشده و عواقب زیادی را به همراه داشته است.
استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای ohsas 18001 2007 از استانداردهایی است که به طور مبسوط به این موضوع و رفع نواقص احتمالی کار پرداخته است.در مقالات بعدی به تشریح ابعاد مختلف ایمنی و ارائه راهکارها و پیشنهادات خواهیم پرداخت.
فهرست منابع:
1.جعفر نژاد، احمد؛ روابط صنعتیْ؛ چاپ سوم، تهران، انتشارات سمت
2.اداره کل قوانین و مقررات کشور؛ قانون کار؛ چاپ سوم، تهران 1373
3.رضایی، مسعود؛ سیستم مدیریت یکپارچه، قم، 1390، انتشارات کلینیک صنعتی گیتا صنعت کویر
4.رضایی، مسعود؛ آشنایی با الزامات سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای ohsas 18001 2007، قم، 1390، انتشارات کلینیک صنعتی گیتا صنعت کویر
.jpg "logo"){kind=logo}
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
(3)(4)(5).jpg)
